تحلیل کارکرد اسطوره‌های نوین در نقاشی معاصر ایران؛مطالعه‌ی موردی آثار بهمن محصص، علی‌اکبر صادقی، محمود سبزی، مهران صابر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد نقاشی، گروه نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه شاهد، تهران، ایران.

2 استادیار گروه نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه شاهد، تهران، ایران.

چکیده

رویدادهای دنیای مدرن منجر به ظهور اسطوره‌هایی نوین شده که در عین بهره‌گیری از تعریف سنتی اسطوره، اشکال جدید و متفاوتی از آن را ارائه می‌دهند. هنرمند نقاش معاصر نیز تلاش می‌کند در آثار خویش به جست وجوی کارکردهای گوناگون اسطوره‌های نوین برآید. پژوهش حاضر باهدف تحلیل چرایی، چگونگی استفاده و کارکرد اسطوره‌های نوین در نقاشی معاصر ایران صورت گرفته است. پرسش‌های پژوهش عبارت‌اند از: 1. چرا نقاشان معاصر ایران از اسطوره‌های نوین برای انتقال پیام اثر به مخاطب بهره برده‌اند؟ 2. نقاشان معاصر ایران چگونه و با چه کارکردی از اسطوره‌های نوین برای انتقال پیام اثر به مخاطب بهره برده‌اند؟ موردهای مطالعاتی این پژوهش 5 تابلو از میان آثار چهار نقاش معاصر ایران است. نتایج پژوهش گویای آن است که تحولات تاریخی چون جنگ‌های جهانی، ظهور مکاتب و ایدئولوژی‌های جدید و مصرف‌گرایی منبعث از جهان سرمایه‌داری را می‌توان از دلایل کلی نمودارشدن اسطوره‌های نوین در نقاشی ایرانی برشمرد. هنرمندان موردمطالعه علاوه بر اینکه نسبت به اسطوره‌های قدیمی رویکردی انتقادی داشته‌اند، این رویه را نسبت به اسطوره‌سازی‌های دنیای معاصر نیز در پیش‌گرفته‌اند و با بازسازی اسطوره‌های قدیم در بستر جدید، سعی در تسکین آلام خود نسبت به گذشته‌ی خوب ازدست‌رفته ونیز صلح‌طلبی، هویت‌یابی و نجات اصالت فرهنگی و اجتناب از ایدئولوژی‌های مخرب داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of Modern Myths in Contemporary Iranian Painting; A Case Study of the Works of Bahman Mohasses, Ali Akbar Sadeghi, Mahmoud Sabzi, and Mehran Saber

نویسندگان [English]

  • Mahdiyeh Ghorbanejad Zavardehi 1
  • Seyed Reza Hoseini 2
1 Master of Painting, Department of Painting, Faculty of Art, Shahed University, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Painting, Faculty of Art, Shahed University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Myths are narratives of human spiritual past; they are rooted in human beliefs and have emerged from the heart of ancient human adventures and efforts to justify and understand real or imaginary phenomena. As myths incorporated supernatural characteristics beyond the range of human abilities, they have been a significant and favorite subject in the human mind through several generations. The events and circumstances of the modern world have led to the emergence of modern myths that represent new and different forms of traditional myths while borrowing their definition. In contemporary world, we are confronted with constructed myths for particular purposes in politics and economics the growth and development or the decline and fall of which take place based on a predetermined plan. Similarly, in the field of art, the sensitive and capable artist has taken heed of such a process. A critical approach towards the constructed myths in art has led to the creation of modern myths that have been formed to express their concerns and particular world view in the works of these artists. Interacting with the surrounding world, contemporary painter attempts to explore the various functions of modern myths in the works of art. The present study aims to analyze why and how modern myths have been used and function in contemporary Iranian paintings. The research questions include: 1. why contemporary Iranian painters have utilized modern myths in order to communicate the message of the works? 2. How and with what function have they used modern myths to communicate the message of the works? This study is a basic theoretical research in purpose and takes up descriptive-analytical method with comparative approach. The required information was collected based on documentary and library research and observing the works that were gathered using computer-based identifiers and scanners. Moreover, the works were analyzed qualitatively.In this regard, this study examines 5 paintings selected from the works of four contemporary Iranian painters namely, Bahman Mohasses, Ali Akbar Sadeghi, Mahmoud Sabzi, and Mehran Saber.
The results of the study indicated that historical changes such as the World Wars, the rise of new ideologies and schools of thought, and the consumerism resulting from the capitalist world could be recounted as the overall reasons for the emergence of modern myths in the works of Iranian painters.The present study first attempts to define myth and its variations in the contemporary world and the views of theorists, then it analyzes modern myths and the relationship between myth, art, painting, and modern myths. Consequently, the selected works of the artists under study are introduced and a logical analysis of the works is provided. Finally, the results of the study is presented separately in the form of comparative table of categorization of the artists based on their approach towards modern myths in painting.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Modern Myths
  • Bahman Mohasses
  • Ali Akbar Sadeghi
  • Mahmoud Sabzi
  • Mehran Saber
  • Contemporary Painting of Iran
فهرست منابع فارسی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اباذری، یوسف (1380)، رولان بارت و اسطوره و مطالعات فرهنگی، فلسفه و کلام، ارغنون، شماره 18، صص 137-158.
احمدی، بابک (1380)، حقیقت و زیبایی، درس های فلسفه هنر، تهران: نشر مرکز.
ارشاد، محمدرضا (1382)،  اسطوره‌های عقل مدرن،  گستره‌ی اسطوره (گفتگو با رامین جهانبگلو)، تهران: انتشارات هرمس.
الیاده، میرچا (۱۳۶۲)، چشم‌اندازهای اسطوره، ترجمه جلال ستاری، تهران: انتشارات توس.
الیاده، میرچا (1378)، اسطوره بازگشت جاودانه، ترجمه بهمن سرکاراتی، تهران: انتشارات طهوری.
الیاده، میرچا (1394)، اسطوره و رمز در اندیشه‌ی میرچا الیاده، جهان اسطوره‌شناسی  (به کوشش جلال ستاری)، تهران: نشر مرکز.
بارت، رولان (1386)، اسطوره، امروز، ترجمه شیرین دقیقیان، تهران: نشر مرکز.
پورنامداریان، تقی (۱۳86)، رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
پیرمرادیان، مصطفی؛ بیژنی، طاهره (1390)، معنا دهی و جایگاه اخلاق و دین از دیدگاه موسولینی و حزب فاشیست در ایتالیا، تاریخ، دوره 6، شماره 23، صص 76-97.
دقیقیان، شیرین (1386)، اسطوره، امروز، رولان بارت، گفتارمترجم، تهران: نشر مرکز.
روتون، ک.ک. (1394)، اسطوره، ترجمه ابوالقاسم اسماعیل پور، تهران: نشر مرکز.
رؤیایی، طلایه (1394)، زایش اسطوره‌های جدید از بطن ادبیات مدرن، پژوهش ادبیات معاصر جهان، شماره 71، صص 91-110.
ریکور، پل (1386)، زندگی در دنیای متن، ترجمه بابک احمدی، تهران: نشر مرکز.
ستاری، جلال (1395)، اسطوره در جهان امروز، تهران: نشر مرکز.
سجودی، فرزان (1387)، نشانه‌شناسی کاربردی، تهران: نشر علمی.
سگال، رابرت آلن (1394)، اسطوره، ترجمه فریده فرنودفر، تهران: نشر بصیرت.
شایگان، داریوش (1393)، بت‌های ذهنی و خاطره‌ی ازلی، تهران: انتشارات امیر کبیر
شمیسا، سیروس (۱۳۸۷)، انواع ادبی، تهران، نشر میترا.
شوالیه، ژان؛ گربران، آلن (1379)، فرهنگ نمادها (ج 1)، ترجمه سودابه فضایلی، ویراستار: علیرضا سید احمدیان، تهران: جیحون.
شوالیه، ژان؛ گربران، آلن (1382)، فرهنگ نمادها (ج 3)، ترجمه سودابه فضایلی، ویراستار: علیرضا سید احمدیان، تهران: جیحون.
عمران، رویا (1385)، زندگی و آثار علی‌اکبر صادقی، رشد آموزش هنر، دوره 4، شماره 1، صص 42-51.
کشمیرشکن، حمید (1396)،  کنکاشی در هنر معاصر ایران، تهران: مؤسسه‌ی فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر.
گودرزی، مرتضی (1387)، نقاشی انقلاب، هنر متعهد اجتماعی، دینی در ایران، تهران: انتشارات فرهنگستان هنر.
لینتن، نوربرت (1383)، هنر مدرن، ترجمه علی رامین، تهران: نشر نی.
مجابی، جواد (1393)، بهمن محصص، نشریه هنرهای تصویری حرفه: هنرمند، شماره 50، بهار 93.
مخبر، عباس (1396)، مبانی اسطوره‌شناسی، تهران: نشر مرکز.
مورنو، آنتونیو (1384)، یونگ، خدایان و انسان مدرن، ترجمه داریوش مهرجویی، تهران: نشر مرکز.
نجومیان، امیرعلی (1391)،  بسط تجربه مهاجرت و تخیل کودکی: خوانشی از  فیلم  بال‌های  اشتیاق، در: مهاجرت در ادبیات و هنر؛    مجموعه  مقالات  نقدهای  ادبی-    هنری، به کوشش دکتر شیده احمدزاده، تهران: نشر سخن.
هال، جیمز (1380)، فرهنگ نگاره‌ای نمادها در هنر شرق و غرب، ترجمه رقیه بهزادی، تهران: فرهنگ معاصر.
فهرست منابع الکترونیکی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
افتخاری، بهرام (1387)، فرار موسیلینی، بازیابی شده در تاریخ 10 مرداد 1397 از:
##www.jamejamonline.ir/online/670099259493795281
تاج‌الدینی، مریم؛ خلیلی، سپهر، و رحیمی، زرتشت (1392)، مصاحبه با آیدین آغداشلو (درباره‌ی محصص)، بازیابی شده در تاریخ 10 مرداد 1397 از: ##www.text-and-image.com
##www.reviews.behpoor.com/?page_id=6127
سبزی، محمود (1393)، وضعیت ما وضعیت تصادم شعر و ماشین است (گفتگو)، بازیابی شده در تاریخ 21 شهریورماه 1397، از:
 www.honaronline.ir
شاهرخی نژاد، محمدرضا (1382)، اسطوره گرایی در نقاشی معاصر ایران، نشریه‌ مهر، شماره‌ اول، تهران.
صادقی، علی‌اکبر (2015)، گم شده در شهرت، [شرح اثر]، بازیابی شده در 15 شهریورماه 1397، از:
 ##www.aliakbarsadeghi.com/lost-in-fame.html