نقش گرافیک محیطی و چیدمان معماری بر روند درمان کودکان بستری در بیمارستان های کودکان از دریچه چشم کودکان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه معماری، دانشکده هنر و معماری واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 استادیار، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

عدم توجه به گرافیک محیطی و چیدمان معماری ضعیف فضاهای درمانی کودکان از جمله علل مهم اضطراب و مشکلات رفتاری کودکان بستری می باشد، بنابراین توجه به این مقوله می تواند موجب کاهش اضطراب کودکان و تسریع روند درمانی کودکان شود. با توجه به عدم توجه به این مسأله در بیمارستان های کودکان کشور، این پژوهش با هدف ارائه راه کارهای علمی و عملی در مقوله گرافیک محیطی و چیدمان معماری برای ارتقاء کیفیت فضاهای درمانی مختص کودکان انجام شد. روش این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ نحوه گردآوری داده ها، از نوع مشارکتی می باشد. هم چنین فرآیند پژوهش از نوع کیفی، مقطعی و استقرائی می باشد. در این پژوهش نیازهای کودکان در فضاهای درمانی از دریچه چشم کودکان دیده می شود. به همین منظور از 70 کودک با سن 7-12 سال (35 کودک با سابقه بستری و 35 کودک بدون سابقه بستری) خواسته شد تا با کشیدن نقاشی و نیز استفاده از بازی استاندارد فضای مطلوب خود را برای بیمارستان کودکان را به تصویر بکشند. با تجزیه وتحلیل نقاشی ها و بازی استاندارد توسط روانشناس متبحر کودکان و نرم افزار Atlas.Ti 9.1.3.0، مشخص شد کودکان توجه زیادی به فضای اطراف داشته و سعی می کنند این فضا را به محیطی امن و آشنا (مانند خانه یا مدرسه) تبدیل نمایند. بنابراین برای تسریع روند درمان کودکان بستری باید فضاهای درمانی کودکان را از طریق استفاده از گرافیک محیطی و چیدمان معماری به شکل فضاهای آشنا و امن درآورد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Environmental Graphics and Architectural Layout on the Treatment Process of Children Hospitalized in Pediatric Hospitals in Tehran from Children’s Point of View

نویسندگان [English]

  • Laleh Khodakhah Jeddi 1
  • Vahid Ghobadian 2
  • Vahid Shali Amini 3
1 Department of Architecture, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Architecture, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Department of Architecture, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Statement of Problem: Lack of attention to environmental graphics and poor architectural layout of pediatric treatment spaces are among the important causes of incidence and exacerbation of anxiety and behavioral problems in hospitalized children, which can lead to difficulties in treatment process and adaptation and acceptance of treatment modalities and serious problems in communicating with medical staffs; so paying attention to the correct principles of environmental graphics elements and architectural layout parameters can reduce anxiety in hospitalized children and facilitate and accelerate the treatment process of hospitalized children in pediatric hospitals.
Objective: The most important goal of researchers is to change the perspective of architects and designers and graphists on environmental graphic parameters and architectural layout elements and provide scientific and practical solutions to improve the quality of medical spaces for children. In this way health care system can improve and present better care to costumers, especially children and this will lead to better and sooner treatment outcomes that finally reduces cost for patients and health ministry.
Methodology: In this research, we have tried to see the needs of children in treatment spaces through the children’s point of view. For this purpose, 70 Children were selected by simple randomization method and then divided in 2 groups: first group had history of hospitalization and second group do not have any history of that. We asked children to draw their desired space and also using standard game to design their favorite hospital. Field of study were pediatric hospitals of Tehran and after implantation of excluding criteria, only Mofid hospital and Baqiyatallah hospital were selected. The research was done between
Findings: By analyzing the data obtained from drawings and standard game by a skilled child psychologist and Atlas.ti 9.1.3.0 software, it was found that children pay a lot of attention to the surrounding space and try to make this space a safe and secure environment that is familiar for them (such as home or school).
Conclusion: From this research, it can be concluded that in order to accelerate the process of treatment of hospitalized children, pediatric treatment spaces should be transformed into familiar and safe spaces through the use of environmental graphics and architectural layout.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Environmental Graphics
  • Architectural Layout
  • Children's Hospital
  • Tehran
فهرست منابع فارسی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اکبری سحر؛ نوری، رویا (1392). بررسی جایگاه روانشناسی محیط نور و رنگ در طراحی فضاهای درمانی با محوریت کودک؛ نمونه موردی: بیمارستان کودکان مفید، نشریه معماری و شهرسازی آرمان شهر، شماره 7، صص 45-53. 
اکبری، شیما؛ میرزا کوچک خوشنویس، احمد (1395)، اصول طراحی محیط بیمارستان کودکان با رویکرد بهبود کیفیت درمان، هفتمین کنفرانس بین المللی اقتصاد و مدیریت، سوئد. 
اولریش ریچارد (1984)، نمای پنجره ممکنست بر سیر بهبودی بیماران جراحی میسر باشد، مجله علوم، 224 (4647)، صص 21-420.
ناظر ایلخانی، رویا؛ رهایی، امید (1394)، واکاوی نقش معماری شفابخش در طراحی فضاهای داخلی مراکز درمانی کودکان با رویکرد استفاده از انرژی های پاک، کنفرانس بین المللی انسان، معماری، عمران و شهر، تبریز. 
بردکمپ، سو؛ کوپل، کارول (1997)، فعالیت های مناسب پرورشی در برنامه آموزشی کودکان، اریک، واشنگتن، آمریکا.
پلاندر، تینا؛ لتونن، کیمو، و لینو-کیلپی، هلنا (2007)، کودکان در بیمارستان: عناصر کیفی در نقاشی ها، مجله پرستاری کودکان، 22(4)، صص 41-333.
جون  تای، نورما (2008)، بازی در بیمارستان اطفال، مجله بهداشت کودک، 18(5)، صص 7-233.
حجت، عیسی؛ ابن الشهیدی، مریم السادات (1390)، بازتعریف فضای بستری در بیمارستان اطفال بر مبنای ارزیابی و تحلیل نیازهای کودکان با رویکرد کاهش ترس از محیط. نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، 3(4)، صص 33-44. 
رحیملو، ساناز؛ هدفی، فرزانه (1397)، بررسی مؤلفه های اثرگذار در معماری داخلی فضا های درمانی با تأکید بر آرامش کودکان در کلینیک های دندانپزشکی، مطالعات محیطی هفت حصار، 7(25)، صص 63-80. 
رستمی، شادی؛ یوسف زمانی، مهرداد (1394)، بررسی انگاره های محیطی کالبدی در طراحی  مراکز درمانی کودکان با محدودیت حرکت    (مؤثر بر ابعاددهی کودکان)،    کنفرانس بین المللی پژوهش در علوم و تکنولوژی،    کوالالامپور.
ژیرالدی، لورا؛ دوناتلا ملانی، مارتا (2018)، راه یابی و طراحی ارتباط به عنوان سیستم های راهبردی برای بهبود رفاه کودکان در بیمارستان های کودکان، کنگره بین المللی انجمن ارگونومی، فلورانس، ایتالیا.
شیر رفیع اردکانی، مریم؛ کامل نیا، حامد (1395)، بررسی عوامل محیطی تأثیرگذار بر سلامت کودکان در طراحی بیمارستان کودک، کنگره بین اللملی افق های جدید در معماری و شهرسازی، تهران، ایران.
صالح نیا، منیره؛ کاظمی، مصطفی، و احمدزاده جزی، سمیه (1391)، تأثیر محیط فیزیکی بیمارستان بر تصویر ذهنی آن: دیدگاه مشتریان، نشریه حکیم، 4(15)، صص 9-321. 
فوئرتس، الین؛ مارکویچ لانا، توماس ریچارد و همکاران (2020)، فضای سبز محل اقامت و عملکرد ریه تا سن 24 سالگی: مطالعه کوهورت ALSPAC. مجله بین المللی محیط، 140، 105749.
قربانی، مطهره؛ عنایتی، بهرام (1394). بررسی تأثیر طراحی فضای سبز در بیمارستان کودکان سرطانی با رویکرد کاهش اضطراب در آن ها، کنفرانس بین المللی انسان، معماری، عمران و شهر، تبریز، ایران. 
کریمی ویکتوریا (1385)، هنردرمانی، رنگ،‌ فرم و فضا و تأثیرات آن بر معماری محیطی بیمارستان کودکان، نشریه رهپویه هنر، 2(1)، صص 40-45.
کرونین، جوزف؛ تیلور، استیفن (1994)، SERVPERF در مقابل -SERV QUAL: تطبیق ارزیابی مبتنی بر عملکرد و ادراکات - منهای- انتظارات از کیفیت خدمات، مجله بازاریابی، 58(1)، صص 125-131.
کلمن، نل (1987)، توجه به نیازهای اختصاصی کودکان در طراحی چیدمان و مقیاس بندی بیمارستان کودکان، فصلنامه محیط کودکان، 4(3)، صص 3-5.
گروتر یورگ، کورت (1383)، زیبایی شناسی در معماری، پاکزاد جهانشاه و همایون عبدالرضا، مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
گیلیتف مری (1393)، راهنمای کاربردی طراحی داخلی، جلد دوم، ترجمه ذوالریاستین ارمیا و صحراگرد علیرضا، پشوتن، تهران، ایران.
مطلبی، قاسم؛ وجدان زاده، لادن (1394)، تأثیر محیط کالبدی فضاهای درمانی بر کاهش استرس بیماران (بررسی نمونه موردی مطب دندان‌پزشکی)، نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی، 20(2)، صص 35-46. 
افشین مهر، وحید؛ رستمی گوندوغدویی، المیرا (1395)، طراحی بیمارستان فوق تخصصی کودکان سرطانی خون بر پایۀ رفتار شناسی مخاطب، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه پیام نور تهران.
میرباذل، جلیل؛ بابایی، زهرا (1395). طراحی کلینیک بیماری‌های خونی کودکان پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده معماری، دانشگاه گیلان.
وایت هاوس، ساندرا؛ وارنی جیمز، سید مایکل؛ انزبرگ، ماری جین؛ جیکوبز، جنیفر، و ملنبک، رابین (2001)، ارزیابی محیط باغ بیمارستان کودکان: استفاده و رضایت مصرف کننده، مجله روانشناسی محیطی، 21 (3)، صص 14-301.
ویلسون، مارگارت؛ میگل، ماری؛ اننباخ، لورا، و کارلسون، کیمبرلی (2010)، صدای کودکان: داستان هایی در مورد بستری شدن در بیمارستان. مجله مراقبت بهداشتی کودکان، 24(2)، صص 95-102.
هاتن، آلیسون (2005)، دیدگاه های استفاده کنندگان در طراحی بخش نوجوانان، مجله پرستاری بالینی، 14(5)، صص 535-545.
هادی زاده، صائمه (1395)، ایده های خلاقانه در طراحی مراکز درمانی کودکان با رویکرد فضای سبز پایدار، اولین کنفرانس بین المللی و سومین کنفرانس ملی معماری و منظر شهری پایدار، مشهد.