مطالعه ‌تطبیقی نشانه- معنا­شناسی مضمون«طلسم و جادو» در«انیمه شهراشباح» و «انیمیشن سفیدبرفی و هفت کوتوله» (نوع مقاله: پژوهشی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوى دکترى پژوهش هنر، دانشگاه تهران، مدرس دانشگاه سوره، تهران، ایران

2 دانش آموخته کارشناسى ارشد رشته انیمیشن، دانشگاه سوره، تهران، ایران

http://dx.doi.org/10.29252/rahpooyesoore.4.2.81

چکیده

تفکر جادویی از زمان انسان‌های بدویِ ناآگاه و تجربه‌گرا، تا آدمیان امروزی متاثر از آموزه‌های علمی، اندیشه و تکنولوژی وجود داشته است. جادو و طلسم از موتیف‌های فرهنگ و ادبیات جهان شده و کشورهای مختلف هرکدام بر مبنای رسم، سنت و اندیشه‌شان، نوعی از رفتارهای جادویی را حفظ و به نسل بعدی انتقال داده‌اند. اسطوره‌ها و قصه‌های پریان که از دل این باورها، مناسک و آئین‌ها عیان می‌شود، با وجود قدمت، هنوز شنیدینی و باورپذیر هستند. انیمیشین که از ویژگی رویاپردازی، جادوکردن و جان‌بخشی به اجسام بی‌جان برخوردار است توانسته تولیدات فراوانی با مضمون سحر و جادو داشته باشد. از دید نشانه‌شناسان، نشانه‌ها به شکل کلمات، تصاویر، اصوات و اشیا تولید می‌شوند و متن را متاثر از خود کرده و به آن معنا می‌بخشند. مطالعه نشانه‌ها و تحلیل و کشف ساخته‌های فرهنگی انسان سبب افزایش درک و آگاهی در علومی نظیر مردم شناسی، فلسفه، جامعه شناسی و به ویژه هنر می‌شود. این پژوهش با چنین دیدگاهی و با هدفی کاربردی انیمه«شهر اشباح» و «سفید برفی و هفت کوتوله» را مورد مداقه و تحلیل قرار داده است. روش تحقیق این مقاله کیفی، با رویکردی نشانه‌معناشناسی است و براساس مطالعه منابع آرشیوهای مکتوب کتابخانه‌ایی، صوتی و تصویری می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparative analysis of sign-semantics involving ‘talisman and magic’ themes in two animated fantasy films: ‘Spirited Away’ and ‘Snow White and the Seven Dwarfs’ ……. Research Paper

نویسندگان [English]

  • Payam Zeinalabedini 1
  • Mina Tabandeh 2
1 Ph.D Student of Art Research, University of Tehran, Lecturer in Soore University, Iran, Tehran
2 MA in Animation, Soore University, Iran, Tehran
چکیده [English]

Legends, anecdotes and tales are a reflection of people’s life which in turn represents their experiences. Behaviors, rituals, traditions and cus toms together with types of thinking s tyles, mores associated with kindred and kinship and many other deeds, both written and verbal, passed down from generation to generation cons titute the cultural possessions of a nation. As two themes, talisman and magic which are found in anecdotes and tales with their central motif based on a magical thinking have their roots in traditions. S till these themes are clearly evident in modern society and leave a noticeable impact on the folk cus toms of urban and rural communities. Magical thinking has been a permanent fixture of human life, from unknowing early humans who learned through experience to modern humans who receive scientific teachings and live in an environment affected by thinking, wisdom and technology. For millennia, humans have believed that everything in the world around them is alive and, above all, aware of what’s going on. To them, talisman and magic manifes t themselves in certain objects, forms, sounds, terms, movements, beverages, edibles and inhalants which are effectively used to transfer, change or take control of natural forces and matters. Based on their cus toms, traditions and thinking, countries in four corners of the world have maintained a type of magical behaviors and passed them down to following generation. In our dreams, imaginations, films and books, we animate living creatures and even objects in a bid to nurture a magical belief, something which has left its footprint on our real life as well. Myths and tales on elves which have been created based on these [magical] beliefs, rites and rituals are s till lis ten-worthy and believable although they are old and impalpable. As an art-indus try, animation with its salient features such as daydreaming, enchantment, and animation of lifeless objects has successfully drawn ideas from these anecdotes and created multiple products which are themed after talisman and magic. Snow White and the Seven Dwarfs, an American animated musical fantasy film directed by David Hand, and Spirited Away, a Japanese animation directed by Hayao Miyazaki, are two remarkable fantasy films which have chosen talisman and magic as their themes based on discrete cultural signs and indexes. According to semioticians, signs which are created in the form of words, images, sounds and objects affect the text and lend meaning to it. Through semiotics, the secrets and talisman of language and texts can be unraveled and concepts can be thoroughly fathomed out. The s tudy of signs along with identification and analysis of man’s cultural works helps raise human perception and awareness when it comes to various sciences such as anthropology, philosophy, sociology and art, in particular.Thus, the researcher has chosen Spirited Away and Snow White and the Seven Dwarfs in pursuit of a practical goal. The researcher has tapped a qualitative method for this s tudy with an approach toward sign-semantics and has s tudied different resources including written archives, libraries as well as audiovisual materials and s tills. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sign-Semantics
  • Magical Thinking
  • Animation
  • Manga
  • Snow White and the Seven Dwarfs
  • Spirited Away
منابع فارسی
آبرامسون، رونالد(1370)، ساختار معنا در سینما، مترجم: حمیدرضا احمدی لاری، مجله فارابی، شماره10.
آقایی، مجید(1386)، وجوه هستی شناسانه آیین و تاثیر آن بر  نمایش های شرقی. ناشر: فصلنامه رهپویه هنر : شماره 4.
آلان، رابین(1999)، تاثیر اروپاییان بر فیلم‌های اولیه سینمایی والت دیزنی. سیدابراهیم حیدرشاه. بیداری رویاها. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
آندرو، جیمزدادلی(1397)، تئوری‌های اساسی فیلم، ترجمه مسعود مدنی، تهران: رهروان پویش.
اباذری،یوسف  علی. خورشیدنام، عباس(1390)،زمستان. اسطوره اسطوره شناسی. مطالعات جامعه شناختی. شماره199.
ابن‌خلدون، عبدالرحمن(1369)،‌  مقدمه،  ترجمةمحمد پروین‌گنابادی، تهران: وزارت فرهنگ و آموزش علمی و فرهنگی.
استم، رابرت(1389)، مقدمه ای بر نظریه فیلم. گروه مترجمان زیرنظر احسان نوروزی، تهران:پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی.
اسدسنگانی، کریم(1377). اسطوره چیست، مجله ادبیات داستانی، شماره 47
الیاده، میرچا(1381). اسطوره ،رویا، راز، مترجم: رویا منجم، نشر علم. 
الیاده، میرچا(1381). اسطوره  و رمز در اندیشه میرچا الیاده(مجموعه‌ی جهان اسطوره شناسی)، ترجمه: جلال ستاری، نشر مرکز.
الیاده، میرچا(1392)، اسطوره وواقعیت، مترجم: مانی صالحی  علامه، تهران. کتاب پارسه.
بارت،رولان(1394)، اسطوره، امروز. مترجم: شیرین دخت دقیقیان. نشر مرکز. چاپ هفتم.
بارت،رولان(1395)، امپراطوری نشانه ها. مترجم: ناصر فکوهی، نشر نی.
بارت، رولان و دیگران(1396)،  نمونه‌هایی از نقد پسامدرن سرگشتگی نشانه‌ها، مترجم: مانی حقیقی، ناشر: مرکز.
بارت، رولان (1395)، بارت و سینما، مقالات و گفتگوهای بارت درباره‎ی سینما ترجمه مازیار اسلامی. تهران: گام نو. (نشر اثر اصلی 1982).
بتلهایم، برنو(1389)، کاربردهای افسون. کاظم شیوا رضوی  انتشارات دستان.
بتلهایم؛ برنو(1395). افسون افسانه ها. مترجم: اختر شریعت زاده، ناشر: هرمس.
برادی، لی‏ئو. کوئن، مارشال(1396)، نظریه و نقد فیلم، ترجمه بابک تبرایی، تهران: سینا.
بنداتزی، جیان آلبرتو(1385)، یکصدسال سینمای انیمیشن، مترجم: سعید توکلیان، دانشکاه صدا و سیما
بنداتزی ،جیان آلبرتو(1396)، انیمیشن ، مصالحه ای میان فناوری و یک طرز تفکر. فصلنامه تخصصی سینما انیمیشن .شماره اول.
پین، مایکل (1394)، فرهنگ اندیشه‌ی انتقادی از روشنگری تا پسامدرنیته. ترجمه پیام یزدانجو. تهران: مرکز
چندلر، دانیل(1397)، مبانی نشانه شناسی. مهدی پارسا.پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی.چاپ پنجم.
خداپرستی، بهزاد(1388)، مجموعه مقالات نخستین همایش ملی انیمیشن ایران. انتشارات دانشکده صدا وسیما.
رافائلی، لوکا(1395)، دیزنی، براداران وارنر و پویانمایی ژاپنی؛نگرش سه دنیای متفاوت/مطالعات پویانمایی، ناشر: سمت.
رُز، ژیلیان (1394)، روش و روش‎شناسی تحلیل تصویر، ترجمه سیدجمال‎الدین اکبرزاده جهرمی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات/ مرکز پژوهش و سنجش افکار صداو سیما.
زایوایت زد، رابرت ام(1392)، تعریف انیمیشن و جایگاه آن   در سینما، مترجم: خاطره کرد کریمی- فصلنامه تخصصی سینما انیمیشن .شماره اول.
دریابندری، نجف(1379)، افسانۀ اسطوره، نشر کارنامه.
ذکرگو، امیرحسین(1381)، تاملاتی بنیادین در مطالعات تطبیقی هنر، مجله هنر، شماره54
سابوتسکی اوژن .جادو ذهن/ ساز و کارها/ و رشد تفکر جادویی، ترجمه: فرشید مرادیان ، نگین ناصری تفتی . نشر ارجمند .مقدمه مصطفی ملکیان.
ساسانی، فرهاد(1389)، معنا کاوی: به سوی نشانه شناسی اجتماعی، تهران: نشرعلم.
سگال، رابرت آلن(1394)، اسطوره، مترجم: فریده فرد نورد. ناشر: دانش نامه.
علمداری، مهدی(1388)، افسانه‌های عامیانه و انیمیشن/ مجموعه مقالات نخستین همایش ملی انیمیشن ایران، انتشارات دانشکده صدا و سیما.
فروشون،یف(1394)، نشانه شناسی و زبان شناسی نشانه سازی، ارتباط و زبان، مترجم: راحله گندمکار، چاپ اول. انتشارات سیاهرود.
فرای، نورتروپ(1390)، مجموعه مقالات اسطوره و رمز. مترجم: جلال ستاری، ناشر: سروش.
فیسک، جان(1386)، درآمدی بر مطالعات ارتباطی، مترجم: مهدی غبرایی، ناشر: دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌ها.
کرس .گونتر. لیوون ،تئوون(1395)، خوانش تصاویر دستور طراحی بصری، سجاد کبگانی، ویراستار فرزان سجودی، نشرنو.
کمپبل، جوزف(1394)، قدرت اسطوره، مترجم: عباس مخبر، نشر مرکز. تهران.
کمپبل، جوزف(1395)، زندگی در سایه اساطیر. مترجم: هادی شاهی. انتشارات دوستان.
لافورگ،رنه. آلندی،رنه(1390)، مجموعه مقالات اسطوره و رمز، مترجم، جلال ستاری، ناشر: سروش.
مکاریک، ایرنا ریما (۱۳۹۳)، دانشنامه‌ نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی. تهران: نشر آگه.
مکوئیلان، مارتین (1388)، گزیده مقالات روایت، ترجمه فتاح محمدی، تهران: مینوی خرد.
نامورمطلق، بهمن(1392)، درآمدی بر اسطوره شناسی/ نظریه‌ها و کاربردها، ناشر: سخن.
نجومیان، امیرعلی(1394)، نشانه در آستانه[جستارهایی در نشانه شناسی]. فرهنگ نشر نو. چاپ اول.
ولز، پل(1395)، اعتبار بخشی به فیلم انیمیشن، مترجم: سیمین فرخ احمدی وسید مسلم طباطبایی . فصلنامه تخصصی سینما انیمیشن .شماره چهار. بهار95.
منابع لاتین
Barthes, Ronald(1977):Image –Tex. London: Fontana.
Chandler, Daniel(1952).“Semiotics: The Basics”, London, Routledge.
Collingwood, R. G., An Essay on Philosophical Method, James Connelly andGuiseppina D’Oro (Eds), Oxford: Oxford University Press, 2005.
Danno Mitsuharu, “Kokuminteki na Eiga no Seiritsu”, in Jiburi no Mori e: Takahata Isao, Miyazaki Hayao wo Yomu, 2008, pp. 156–169.
Eco, Umberto(1976). “Articulation of the Cinematic Code Movies and Metthods
Ichiyanagi Hirotaka, “Kyōkaisha-tachi no Yukue” in Yonemura Miyuki (ed.), Jiburi no Mori e: Takahata Isao to Miyazaki Hayao wo Yomu , Shinwasha, 2008, pp. 170–201.
Napier, Susan, “From Spiritual Fathers to Tokyo Godfathers: Depictions of the Family in Japanese Animation” in Imagined Families, Lived Families: Culture and Kinship in Contemporary Japan , Akiko Hashimoto and John W. Traphagan (eds), Albany, NY: SUNY Press, 2008, pp. 33–50.
Swale, Alis tair D (2015)Anime Aes thetics: Japanese Animation and the ‘Pos t-Cinematic’ Imagination, Palgrave Macmillan in the US is a division of S t Martin’s Press LLC, 175 Fifth Avenue, New York, NY 10010.
Raffaeli, Luka(2000). Disney, Warner Bros and Manga(paper), in: A Reader in Animation S tudies, John Libbey And co. Ltd Sydney, Aus tralia.
Wells. Paul, The Animated Bes tiary: Animals, Cartoons and Culture , New Brunswick, NJ: Rutgers University Press, 2009.