نقش رنگ‌ در فضاسازی انیمیشن‌های مذهبی ایرانی دهه نود

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری پژوهش هنر، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دانشجوی کارشناسی ارشد انیمیشن، دانشکده هنر، دانشگاه سوره، ایران، تهران.

چکیده

رنگ‌ها هویت‌بخش و هویت‌ساز فرهنگ‌ها هستند و ریشه‌ای کهن در زیست بوم‌های گوناگون دارند. رنگ‌ها، نقش و معناهای متفاوتی را در کشورهای مختلف دارا بوده و رهیافت و رویکرد ملت‌ها نسبت به آن ناهمگون و متمایز است. ایران زمین با قدمتی کهن در بافتار سنتی و یا مدرن خود از وجوه و ویژگی‌های رنگ در همه زمینه‌های زیستی و داشته‌های فرهنگی، هنری و مذهبی‌اش بهره برده است. سواد رسانه‌‌ای و آگاهی مخاطبان، فیلم‌سازان و تولیدکنندگان هنر انیمیشن را به سوی سینمای بصری رهنمون ساخته و رنگ در این راستا به‌عنوان عنصری مهم نقش قابل توجه‌ایی دارد. انیمیشن ایران با قدمتی طولانی، متأثر از چنین رویکردی سال ها در تلاش است که از خصایل رنگ‌ها در تبلور و پرتوافشانی دین و فرهنگ ملی سود جوید. پژوهش حاضر با هدفی کاربردی منزلت و جایگاه این باور ملی در خصوص نقش نمادین رنگ را مورد بررسی قرار داده، و مسأله اصلی آن واکاوی چگونگی استفاده از رنگ‌ در فضاسازی انیمیشن‌های مذهبی ایرانی دهه 90 است. روش تحقیق کیفی با رویکردی تحلیلی، توصیفی براساس گردآوری اطلاعات از منابع کتابخانه‌ایی و آرشیوهای صوتی تصویری می‌باشد. در این راستا پژوهشگر با انتخاب هدفمند فیلم‌های «آقای مهربان»، «شاهزاده روم» و «آخرین داستان» را مورد بررسی و مداقه قرار داده است. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Color in Creating the Atmosphere of Iranian Religious Animations of the 90s SH.

نویسندگان [English]

  • payam Zinalabedini 1
  • Maedeh Manteghiyan 2
1 Ph.D in Art Research, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Graduate Student in Animation, Faculty of Art, Soore University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Colors are the identifiers of cultures and have ancient roots in various ecosys tems.They have different roles and meanings in different countries and the approach of nations is heterogeneous and different. Iran, with its ancient antiquity in its traditional or modern context, has used the aspects and characteris tics of color in all its biological fields and cultural, artis tic and religious resources. Iranians have tried to express their beliefs in different forms and in indirect ways. The way of indirect expression in the cultural and literary contents of poetry and prose, carpets, paintings, architecture, etc.,crys tallizes the special aes thetics that is unique to this country. Visual elements such as colors have always had an overt or covert identity in these works, which have been used in accordance with Iranian beliefs. Colors play an important role in giving meaning to different elements, and each of them expresses different concepts. Colors can make an environment happy or sad. They have also had a significant impact on various religions and rituals of the pas t centuries and in the Qur’an, hadiths and narrations, the effective properties of colors have been mentioned many times. Animation, as a pervasive medium, has the ability to portray fantasy in the bes t possible way, Media literacy and awareness of audiences have led filmmakers and producers of animation art to visual cinema, and color has a significant role in this regard as an important element. Iranian animation with a long his tory, influenced by such an approach, has been trying for years to take advantage of the properties of colors in the crys tallization and radiance of national religion and culture. Unders tanding such a concept, Iranian animation productions have been able to play a significant role in es tablishing national and international relations with domes tic and non-domes tic audiences based on these characteris tics. The present s tudy examines the s tatus of this national belief in the symbolic role of color with a practical purpose, and its main objective is to analyze how color is used in the atmosphere of Iranian religious animations of the 90s SH. The research method is qualitative with an analytical-descriptive approach and data collection has been done through library sources and audio-visual archives. In this regard, the researcher has purposefully selected the films “Mr. Kind”,”Prince of Rome” and “The Las t S tory”. What has been found from the s tudy and analysis of selected religious animation films in the 1390s SH. shows that color has a symbolic function in Iranian culture and Islamic mys ticism, and artis ts have used this in various explicit and implicit ways. The saints are often depicted in green and white and luminous faces, and the forces of evil in colors such as red and black. Angels also wore blue and gold cos tumes to symbolize the realm of dominion. The crys tallization of this approach and the symbolic use of color has been in accordance with the symbolic aspects in Iranian mys ticism and often with special attention to Qur’anic interpretations and has been reflected in the s tructure of religious animations of the 90s SH.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Color Symbolism
  • Atmosphere Creation
  • Iranian Islamic Culture
  • Animation
  • Iranian-Religious Animation
فهرست منابع فارسی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ابوطالبی، الهه (1372)، مفاهیم نمادین رنگ ها، اداره پژوهش‌های اسلامی.
 بیجار ستوار، مسیب (1391)، رنگ، تهران: انتشارات رازنامه.
امین رضوی، مهدی (1377، سهروردی و مکتب اشراق، ترجمه مجدالدین کیوانی، تهران انتشارات مرکز.
اوکریک، استینسون، ویگ، بون، کایتون (1394)، مبانی هنر/ نظریه و عمل، ترجمه محمدرضا یگانه دوست، انتشارات سمت.
باخرزی، ابوالمفاخر یحیی (1345)، اوراد الحباب و فصوص الاداب به کوشش ایرج افشار، تهران: انتشارات دانشگاه تهران
بسته نگار، مهرنوش (1393)، رنگ از منظر ایرانی، فصلنامه منظر، شماره 29.
بِلوردی، طیبه (1387)، رنگ‌ها و پیام‌ها در قرآن، فصلنامه مشکوه، شماره 98، صص 75-101.
بلخاری قِهی، حسن (1384)، حکمت، هنر و زیبایی، تهران انتشارات فرهنگ اسلامی.
پاک نژاد، رضا (1363)، اولین دانشگاه و آخرین پیامبر، ج3 و 5، بنیاد فرهنگی دکتر پاک نژاد، یزد.
پایدارفرد، آرزو؛ سلیمانی‌فر، مجتبی (1393)، موسیقیِ فرش (نگاهی به عناصر بصری  موسیقایی در هنرهای تجسمی)، چیدمان، سال سوم، شماره 7.
جلالیان،  مینا   (1397)، حضور نمادهای باستانی ایران (نمادهای مهری  - میترایی) در فرهنگ) در فرهنگ و هنر غرب و تداوم آن در دوران اسلامی و مسیحی، فصلنامه هنر و تمدن شرق، سال ششم، شماره 19.
جلالی شیجانی، جمشید (1393)، رمز نور و رنگ در آرای علاءالدوله سمنانی و سید محمد نوربخش، مجله ادیان و عرفان، شماره 47.
چوناکوا، ا.م (1376)، جنبه نمادی رنگ در متن های پهلوی، مترجم لیلا عسگری.
حویزی، علی (1383)،    تفسیر      نورالثقلین، تصحیح سید هاشم رسولی محلاتی، المطبعة  العلمیة، قم.
خمینی، روح الله (1378)، کشف الاسرار، ج 1.
دانایی فرد، حسن؛ الوانی، سید مهدی، و آذر، عادل (1383)، روش‌شناسی پژوهش کیفی در مدیریت، ناشر: اشراقی.
داندیس، دونیس اِ (1396)، مبادی سواد بصری، ترجمه مسعود سپهر، انتشارت سپهر.
رازی، نجم الدین (1387)، مرصادالعباد، به اهتمام محمد امین ریاحی، تهران انتشارات علمی و فرهنگی چاپ دوازدهم.
راکعی، سارا (1395)، رنگ در زندگی، فرهنگ، هنر و باور ایرانیان، پایان نامه ارشد پژوهش هنر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دانشکده هنر و معماری
خوش نظر، سید رحیم؛ رجبی، محمدعلی (1388)، نظریه های   نور  در نگاره های ایرانی، کتاب ماه هنر، شماره 129، صص 32-45.
رستم نژاد، مهدی (1389)، اعجاز رنگ ها در قرآن، دوفصلنامه قرآن و علم، دوره 4، شماره 7، صص 131-164.
سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس؛ حجازی، الهه (1376)، روش های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: نشر آگه.
سلطانعلی یزدی، مونا (1395)، بررسی ساختارهای رنگ و کارکرد آن براساس نوع روایت در انیمیشن، پایان نامه ارشد انیمیشن، دانشگاه هنر، استاد راهنما دکتر فاطمه حسینی شکیب.
سمنانی، علاءالدوله ( 1369)، مصنفات فارسی، به اهتمام نجیب مایل هروی تهران: علمی و فرهنگی.
سهروردی (1380)،  مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تصحیح  هانری کربن، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران.
شیمل، آنه ماری؛ ساسِک، پرسیلا (1382)، ارزش‌های رنگ در هنر و ادبیات ایران، ترجمه‌ی مریم میراحمدی، مجله نامه انجمن، شماره 12.
ضیاءپور، جلیل (1353)، آشنایی با رنگ آمیزی در آثار هنری ایرانیان از کهن ترین زمان تا دوره صفویه، نشر اداره کل نگارش وزارت فرهنگ و هنر به مناسبت جشن فرهنگ و هنر.
طباطبائی، سید  محمدحسین (1385)، آداب زندگی پیامبر، انتشارات تهذیب.
عبادی، قطب الدین (1368)، التصفیه فی الاحوال المتصوفه. تصحیح غلامحسین یوسفی. تهران: چاپ علمی.
عرفانی، سعیده (1389)، بررسی ماهیت رنگ در اسلامی، فصلنامه بین‌المللی شمیم نرجس، شماره 15.
عسگری، فاطمه، اقبالی، پرویز (1392)، تجلی نمادهای رنگی در آیینه هنر اسلامی، مجله جلوه‌ی هنر، دوره 5، شماره 1، صص 43-62. 
غزالی، ابوحامد محمد (1363)، نور و ظلمت «مشکاه الانوار»، ترجمه‌ی زین‌الدین کیانی نژاد. تهران: شرکت سهامی انتشار.
قریشی، سید علی اکبر (1371)، قاموس نامه، دارالکتب الاسلامیه، چاپ ششم، تهران.
کاشفی سبزواری، واعظ  (1348)، فتوت نامه سلطانی، به اهتمام جعفر  محجوب. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
کبری، نجم الدین (1388)، فوائح الجمال و فواتح الجلال، ترجمه‌ی قاسم انصاری. تهران: انتشارات طهوری.
کربن، هانری (1393)، انسان نورانی در تصوف ایرانی، ترجمه‌ی فرامرز جواهری نیا، تهران: چاپخانه گلبان.
محمودی، سید احمد (1387). رنگ در قرآن کریم، مجله بینات، شماره 57، صص 58-83.
مرادی نسب، حسین؛ بمانیان، محمدرضا، و اعتصام، ایرج (1396)، بازشناسی تأثیر اندیشه‌ی عرفانی در پدیداری رنگ آبی در کاشی‌کاری مساجد ایران، فصلنامه پژوهش‌های معماری اسلامی، شماره 14، سال پنجم، صص 32-47.
میرصالح، سید محمد حسین (1391)، بررسی آثار رنگ‌ها بر روان انسان با تکیه بر قرآن و حدیث، حدیث حوزه، شماره 5، صص 128-156.