TY - JOUR ID - 241886 TI - شمایل شناسی نقش انسان بالدار در نقاشی‌های بقعه شاهزاده ابراهیم کاشان(نوع مقاله:پژوهشی) JO - رهپویه هنرهای تجسمی JA - RA LA - fa SN - 2980-9983 AU - طلوع حسینی, زهره سادات AD - دانش آموخته کارشناسی ارشد تاریخ هنر جهان اسلام دانشکده هنرهای تجسمی دانشگاه تهران، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 3 IS - 4 SP - 33 EP - 50 KW - فرشته نگهبان KW - شاهزاده ابراهیم کاشان KW - آیکونولوژی KW - شمایل شناسی KW - دوره قاجار KW - ایران باستان DO - 10.22034/ra.2021.241886 N2 - بقعه شاهزاده ابراهیم کاشان به‌عنوان یکی از بناهای مذهبی دوره قاجار، دارای نقاشی‌های دیواری درخور توجه‌ای است که تصویر چندین انسان بالدار را همچون نگهبانانی بر بالای سر شخصیت های مذهبی نشان ‌داده ‌است. مهم‌ترین سوال این پژوهش شناخت مفهوم انسان بالدار در این بنا و چرایی وجود آن‌ها با اندامی نیمه برهنه بر بالای سر شخصیت های مذهبی بوده که روش پانوفسکی به لحاظ دقت مرحله به مرحله از توصیف تا تفسیر، به عنوان چارچوب نظری، انتخاب شده است. در نتیجه طی‌کردن این مسیر به روش فوق، نگارنده به این نتیجه رسید که با توجه به التقاطی‌بودن فرهنگ قاجار، ردپای گرایش عمومی به مذهب، غرب‌گرایی و باستان‌گرایی در نقاشی‌های این بنا، مشاهده می شود. مفهوم فرشته نگهبان که در فرهنگ شیعی و باور عامه به‌عنوان مددرسان و حافظ پیامبر و خاندان وی شناخته می شود، بر وفور تصویرگری این نقش در دوره قاجار بی‌تأثیر نبوده است. شکلی از فرشتگان عریان و فربه نیز، تحت تأثیر نقاشی غربی در هنر ایران رواج یافت که شباهت بسیاری با انسان‌های بالدار امام‌زاده ابراهیم دارند. همچنین با توجه به تمایلات باستان‌گرایانه در هنر قاجار، خاستگاه مفهومی فرشته نگهبان را می‌توان در هنر پیش از اسلام با مصادیقی چون ایزد سروش، فروهر و الهه نیکه نیز جستجو کرد.   UR - https://rahpooye.soore.ac.ir/article_241886.html L1 - https://rahpooye.soore.ac.ir/article_241886_3ef5a7f00b3f8c5e08da02fc38b358cf.pdf ER -